เนื่องจากใกล้เทศกาลวันขึ้นปีใหม่ ก็เลยอยากนำเสนอเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับปีใหม่ญี่ปุ่น นั่นคือ เรื่องอาหารวันขึ้นปีใหม่ お 正月 ( しょうがつ ) 料理 ( りょうり ) (Oshougatsu ryouri) นั่นเอง
お 正月 :しょうがつ oshougatsu วันขึ้นปีใหม่
料理 : りょうり ryouri อาหาร
ในวันขึ้นปีใหม่ของญี่ปุ่นนั้น บ้านคนญี่ปุ่นโดยทั่วไปมักจะมีอาหารพิเศษ ที่มักจะทานกันเฉพาะช่วงเทศกาลปีใหม่ เรียกว่า おせち料理 ( Osechi ryouri ) ซึ่งเป็นอาหารที่จะเริ่มทานกันในครอบครัวตั้งแต่เช้าวันที่ 1 มกราคม ถึงประมาณวันที่ 3 มกราคม
นอกจากนั้นอาหารปีใหม่นี้ นับว่าเป็นอาหารเทศกาลที่มีราคาค่างวดค่อนข้างจะแพงทีเดียว โดยเฉพาะร้านอาหารที่มีชื่อเสียง บางร้าน สนนราคาประมาณ 3-5 หมื่นเยน บางร้านหรือบางชุดราคาเป็นแสนเยนเลยทีเดียว ทำไมเจ้าอาหารปีใหม่นี้ทำไมถึง เป็นที่นิยมสำหรับครอบครัวคนญี่ปุ่นนัก มีอะไรเป็นส่วนประกอบกันบ้าง และทำไมถึงมีราคาแพงนัก ลองมาดูกันเลยนะคะ
Osechi นั้นในสมัยก่อนเรียกว่า お節供 (Osechiku) ซึ่งเป็นคำที่มีความหมายถึงสิ่งของที่ถวายเทพเจ้าในช่วงเทศกาล หรือ 節句 (sekku) ซึ่งมีอยู่ด้วยกัน 5 เทศกาล คือ วันที่ 1 เดือน 1/ วันที่ 3 เดือน 3 / วันที่ 5 เดือน 5 / วันที่ 7 เดือน 7 และวันที่ 9 เดือน 9 ซึ่งต่อมาการทำอาหารถวายเทพเจ้าได้แพร่หลายในหมู่ประชาชนทั่วไป และได้ประชาชนได้ทำทานเอง ในช่วงเทศกาลปีใหม่ ทำให้มีการดัดแปลงการเรียกชื่อเป็น おせち( Osechi )
การทานอาหารปีใหม่นี้ ถือว่าเป็นการขอพรเพื่อให้ร่างกายมีสุขภาพแข็งแรงและนำมาซึ่งความสุขในช่วงหนึ่งปีจากนี้ไป การ เรียกชื่ออาหารปีใหม่ว่า Osechi ryouri นี้ สันนิษฐานว่าเพิ่งเริ่มใช้ในช่วงปลายสมัยเอโดะหรือประมาณ 200 กว่าปีมานี้เอง นับได้ว่าเป็นวัฒนธรรมการกินที่เกิดขึ้นมาใหม่ที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมการกินดั้งเดิมของญี่ปุ่น
อาหารปีใหม่มักจะกล่าวกันโดยทั่วไปว่า เป็นอาหารที่ไม่ค่อยมีรสชาติ มีเนื้อสัตว์เป็นส่วนประกอบเพียงนิดหน่อย แถมยังมี จำนวนไม่มากอีกต่างหาก แต่หากมองในมุมกลับกัน อาหารปีใหม่ของญี่ปุ่นนั้นส่วนใหญ่เป็นอาหารที่ทำจากผักเสียเป็น ส่วนใหญ่ ดีต่อสุขภาพ แต่รูปร่างหน้าตาของอาหารปีใหม่ในแต่ละครัวเรือนก็มีหน้าตาที่แตกต่างกันออกไป
โดยตามธรรมเนียมเดิมแล้ว อาหารปีใหม่จะประกอบด้วยอาหาร 5 ชั้นด้วยกัน (เพราะส่วนใหญ่มักใช้ทานสำหรับ 3 วัน แต่ในปัจจุบันนี้ ไม่ค่อยเคร่งครัดเรื่องจำนวนชั้นของอาหารเท่าใดนัก ส่วนใหญ่มักให้ความสำคัญกับวัตถุดิบหลักที่นำมาใช้ ประกอบอาหารมากกว่า)
ส่วนประกอบหลักของอาหารปีใหม่ที่มีรูปร่างหน้าตาและเป็นที่นิยมกันอยู่ในปัจจุบันนี้ เริ่มมาตั้งแต่ช่วงปลายสมัยเอโดะ ซึ่งมักจะนำวัตถุดิบที่นำมาประกอบอาหารที่มีชื่อ หรือความหมายที่เป็นมงคล โดยทั่วไปมักประกอบด้วย
錦たまご nishiki tamago เป็นอาหารสองสีที่ทำจากไข่ (เพราะไข่ขาวและไข่แดง) เป็นคำ พ้องเสียงกับ nishiki
金平ごぼう kinpira gobou kobou เป็นผักประเภทหนึ่งที่มีความทนทาน และความแข็งมากชนิดหนึ่ง ซึ่งมีความหมายว่า ทานผักชนิดนี้แล้วจะทำให้ร่างกายแข็งแรง
里芋 : さといも sato imo เผือก เนื่องจากเผือกมีหัวเล็กๆอยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้เปรียบเทียบกับการมีทรัพย์สมบัติ
紅白なます kouhaku namasu ของหมักดองสีขาวแดง
紅白かまぼこ kouhaku kamaboko เนื้อปลาบดแล้วนึ่งเป็นก้อน มีสีขาวและแดงซึ่งเป็นสีมงคลใน การเฉลิมฉลอง ซึ่งเป็นพื้นฐานของอาหารปีใหม่
栗きんとん : くりきんとん kuri kinton ของหวานทำจากเนื้อลูกเกาลัด
伊達巻き:だてまき date maki อาหารที่นำไข่มาม้วน ซึ่งพ้องเสียงกับคำว่า 伊達 (date) ที่แปลว่า ความมั่งคั่ง
紅白なます 栗きんとん
黒豆 : くろまめ kuromame ถั่วดำเม็ดใหญ่ ซึ่งมีเสียงพ้องกับคำว่า อยู่อย่างสงบ
数の子 suu no ko ไข่ปลา かど หมายความถึงการมีลูกหลานมากมาย เหมือนไข่ปลา
昆布 : こんぶ konbu สาหร่ายทะเลใบแข็ง มีเสียงพ้องกับ よろこぶ ที่หมายถึง ความยินดีปรีดา
田作り : たづくり ta dukuri มีความหมายถึงการสร้างปีแห่งความอุดมสมบูรณ์
かちぐり kachiguri เกาลัดตากแห้ง มีเสียงพ้องกับคำว่า 勝 (katsu) ชัยชนะ
鯛 : たい tai ปลาไท มีเสียงพ้องกับ めでたい ที่แปลว่า เฉลิมฉลอง
橙 : だいだい daidai ผลไม้ประเภทส้ม มีเสียงพ้องกับคำว่า代々(daidai) หมายความถึง รุ่นต่อรุ่น ตีความหมายได้ว่า มีลูกหลานสืบสกุล ต่อไปหลายๆ รุ่น
อาหารปีใหม่แบบชั้นเดียว
อาหารปีใหม่แบบ 2 ชั้น
อาหารปีใหม่แบบ 3 ชั้น
อาหารปีใหม่แบบประยุกต์
มะเหมี่ยวจัง C("O")D